آیا پرکاری تیروئید در بارداری خطرناک است؟ تأثیر پرکاری تیروئید بر جنین

علائم پرکاری تیروئید در بارداری چیست؟

علائم پرکاری تیروئید در دوران بارداری گاهی با علائم طبیعی بارداری اشتباه گرفته می‌ شود. با این حال، از طریق نوع و میزان شدت علائم می توان پرکاری تیروئید را تشخیص داد.

• تپش قلب مداوم و افزایش ضربان قلب بیش از حد در بارداری
• لرزش دست‌ها، اضطراب، تحریک‌پذیری و بی‌خوابی
• کاهش وزن یا عدم افزایش وزن مناسب با وجود اشتهای خوب
• عدم تحمل گرما، تعریق بیش از حد، احساس گرگرفتگی
• گواتر(بزرگی تیروئید) یا بیرون‌زدگی چشم‌ها بخاطر بیماری گریوز

نکته مهمی که مادران باردار باید به آن توجه کنند این است که تشخیص این علائم از بارداری طبیعی دشوار است، اما دائمی بودن علائم، شدت آن و وجود گواتر یا بیرون‌زدگی چشم‌ها است که می ‌تواند به تشخیص درست کمک کند و در این شرایط فقط پزشک است که با معاینه و آزمایش‌های خون می تواند بیماری پرکاری تیروئید در بارداری را تشخیص دهد.

چه چیزی باعث پرکاری تیروئید در بارداری می‌شود؟

شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید در بارداری بیماری گریوز است، گریوز یک بیماری خود ایمنی می باشد. در این بیماری، آنتی‌بادی‌ های ضد گیرنده TSH)TRAb) تیروئید را تحریک می‌ک نند و همین باعث افزایش عملکرد غده تیروئید می شود و در نتیجه سطح هورمون های تیروئیدی به طور ناگهانی بالا می روند.

در پرکاری تیروئید ممکن است مادران باردار، دچار تیروتوکسیکوز گذرای حاملگی شوند که این اتفاق در نتیجه سطح بالای هورمون hCG در سه‌ ماهه اول ایجاد می‌شود و معمولاً خفیف است و خود به‌خود بهبود می‌یابد. حتی احتمال ندول‌های سمی و تیروئیدیت نیز از علل نادر اما ممکن در این دوران هستند.

گاهی در زنانی که قبل از بارداری سابقه بیماری تیروئید ندارند ممکن است ، تغییرات فیزیولوژیک بارداری باعث کاهش TSH و افزایش موقت T4 شود که در این شرایط بیماری پرکاری تیروئید محسوب نمی شود.

پرکاری تیروئید چگونه می‌تواند بر مادر باردار بگذارد؟

اگر بیماری پرکاری تیروئید کنترل‌ نشود می‌تواند مادر را در معرض عوارضی چون موارد زیر قرار دهد که یک وضعیت اورژانسی برای بیمار است:

• پره‌اکلامپسی
• فشار خون بالا
• پروتئینوری
• نارسایی قلبی
• آریتمی‌های شدید
• طوفان تیروئیدی

همچنین باعث خطر سقط جنین، زایمان زودرس، افزایش اضطراب، بی‌خوابی و کاهش کیفیت زندگی مادر نیز می شود. در موارد شدی تر و درمان‌ نشده، خطر مرگ‌ و میر مادر به علت عوارض قلبی یا طوفان تیروئیدی افزایش می‌ یابد و باید مادر تحت مراقبت های تخصصی قرار بگیرد.

پرکاری تیروئید چگونه می‌تواند بر جنین بگذارد؟ عوارض پرکاری تیروئید بر جنین

هورمون‌ های تیروئید و آنتی‌بادی‌ های محرک تیروئید می‌ توانند از جفت عبور کرده و باعث آسیب به جنین شوند. این امر می‌ تواند منجر به محدودیت رشد داخل رحمی(IUGR) تولد نوزاد با وزن کم، زایمان زودرس یا پارگی زودرس کیسه آب شود.

مادرانی که دچار گریوز هستند، آنتی‌بادی‌ های TRAb می‌ توانند تیروئید جنین را تحریک کنند و پرکاری تیروئید نوزادی ایجاد کنند که با تاکی‌کاردی جنینی، کمبود وزن یا مشکلات قلبی همراه است. در موارد شدید و درمان‌ نشده، خطر ناهنجاری‌های قلبی و عصبی هم افزایش می‌یابد.

در این شرایط پیگیری با سونوگرافی های منظم برای سلامت جنین و حتی در صورت نیاز بررسی ضربان قلب جنین توصیه می‌شود تا علائم پرکاری تیروئید جنینی زود تشخیص داده شود.

چگونه پرکاری تیروئید در بارداری تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص پرکاری تیروئید در بارداری با شرح حال دقیق، معاینه بالینی و انجام آزمایش‌های خون است. که در این شرایط معمولاً TSH پایین و Free T4 بالا می باشد. در برخی موارد اندازه‌گیری Total T4 و Free T3 نیز می تواند به تشخیص این بیماری کمک کند. از طرفی بررسی آنتی‌بادی‌های ضدگیرنده TSH (TRAb) برای تشخیص بیماری گریوز و ارزیابی خطر پرکاری تیروئید جنینی هم لازم است.

اگر احتمال وجود ندول روی غده تیروئید باشد سونوگرافی تیروئید برای بررسی دقیق تر انجام می شود و در این شرایط مادران باردار نباید نگران باشند چون برای بررسی از اسکن تیروئید با ید رادیواکتیو در استفاده نمی ‌شود.

متن انگلیسی:

Studies that compared, during the gestational period, treated women with hyperthyroidism versus euthyroid women. The following outcomes of this comparison were: pre-eclampsia, abruptio placentae, fetal growth retardation, gestational diabetes, postpartum hemorrhage, low birth weight, stillbirth, spontaneous abortions, premature birth.

ترجمه متن:

مطالعاتی زنان مبتلا به پرکاری تیروئید را در طول بارداری با زنان دارای تیروئید طبیعی که درمان شدند را مقایسه کرده‌اند. نتایج این مطالعات شامل پره‌اکلامپسی، جداشدن زودرس جفت، عقب‌ماندگی رشد جنین، دیابت بارداری، خونریزی پس از زایمان، وزن کم هنگام تولد، مرده‌زایی، سقط خودبه‌خودی و زایمان زودرس برای دسته اول بوده است. (منبع)

چگونه پرکاری تیروئید در دوران بارداری درمان می‌شود؟

در درمانی که انجام می گیرد هدف اصلی کنترل علائم پرکاری تیروئید و رساندن سطح هورمون‌های تیروئید به اندازه استاندارد برای مادر و جنین است. اگر پرکاری تیروئید در دوران بارداری خفیف باشد، معمولاً نیازی به درمان خاصی نیست. در صورتی که پرکاری تیروئید با استفراغ شدید دوران بارداری همراه باشد، پزشک ابتدا به درمان استفراغ و کم ‌آبی بدن بیمار می‌ پردازد.

در صورت عدم استفراغ بیمار اگر پرکاری تیروئید شدیدتر باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد تیروئید تجویز کند تا تولید هورمون تیروئید کاهش یابد. این کار باعث می‌شود سطح هورمون تیروئید در بدن بیمار و جنین کنترل شود.

در چنین مواردی معمولاً نیاز است بیمار به متخصص غدد یا متخصص طب مادر و جنین مراجعه کند تا دوز دارو به‌طور دقیق تنظیم شده و جنین تحت نظر باشد.

• معمولا در سه ‌ماهه اول پروپیل‌تیواوراسیل (PTU) به علت خطر کمتر ناهنجاری‌ های جنینی تجویز می‌ شود.
• در سه ‌ماهه دوم و سوم از متی‌مازول (MMI) استفاده می‌ شود تا از سمی شدن کبد PTU جلوگیری شود.
• در موارد ی نادر و مقاوم به دارو، جراحی تیروئید در سه ‌ماهه دوم انجام می‌شود.

مادران باردار دارای پرکاری تیروئید باید در نظر داشته باشند که پیگیری منظم آزمایش‌های خون هر ۴ تا ۶ هفته برای تنظیم دوز دارو ضروری است.

و البته باید به این نکته توجه کنند که توقف خودسرانه دارو یا مصرف دوز بالاتر بدون مشورت پزشک می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. همچنین باید بدانند که دارو می تواند اثرات جانبی بر جنین داشته باشد و از حداقل دوز موثر استفاده کنند.

عوارض جانبی داروهای ضد تیروئید:

• واکنش‌های آلرژیک مانند خارش و بثورات پوستی
• کاهش تعداد گلبول‌های سفید (به ندرت)
• مشکلات کبدی نادر

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، فوراً دارو را قطع کرده و با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید:

• زرد شدن پوست یا سفیدی چشم‌ها (یرقان)
• درد شکمی
• گلودرد مداوم
• تب

همچنین اگر علائم زیر برای اولین بار ایجاد شد، به پزشک اطلاع دهید:

• خستگی یا ضعف بیش از حد
• کاهش اشتها
• بثورات پوستی یا خارش
• کبودی روی پوست بدون برخورد با جسم

پرکاری تیروئید و تغذیه در دوران بارداری

هرگز تغذیه مناسب به تنهایی بیماری را درمان نمی‌کند اما می‌تواند ازدریافت حداقل یا حداکثر ید در بدن پیشگیری کند و باعث سلامت مادر و جنین شود. دریافت کافی پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی، به‌ویژه ید، در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد.

در دوران بارداری چه چیزی باید بخورم تا به عملکرد خوب تیروئید خود و نوزادم کمک کنم؟

تیروئید برای ساخت هورمون تیروئید به ید نیاز دارد، بنابراین این ماده معدنی در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد. جنین ید را از طریق رژیم غذایی مادر دریافت می‌کند. در دوران بارداری، نیاز به ید افزایش می‌ی ابد و میزان توصیه‌ شده حدود ۲۵۰ میکروگرم در روز است. منابع خوب ید عبارتند از:

• لبنیات
• غذاهای دریایی
• تخم ‌مرغ
• گوشت و مرغ
• نمک یددار (نمکی که ید به آن اضافه شده است)

کارشناسان توصیه می‌کنند که برای اطمینان از دریافت کافی ید، به ویژه اگر نمک یددار مصرف نمی‌کنید، از ویتامین پریناتال در دوران بارداری که حاوی ۱۵۰ میکروگرم ید است استفاده کنید.

مادران باردار باید با پزشک خود درباره یک برنامه غذایی مناسب و مکمل‌های لازم مشورت کنند تا اطمینان حاصل شود هم مادر و هم جنین به میزان کافی ید دریافت می‌کنند.

توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما

پیش از بارداری، اگر سابقه بیماری تیروئید دارید، حتما با مراجعه به پزشک متخصص غدد سطح هورمون‌ تیروئیدتان را به سطح استاندارد برسانید. در طول بارداری، آزمایش‌های دوره‌ای انجام دهید و دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید. از مصرف یا قطع خودسرانه داروهای تیروئید خودداری کنید.

در صورتی که در دوران بارداری متوجه علائم جدیدی مانند تپش قلب شدید، کاهش وزن یا لرزش دست شدید آن را جدی بگیرید و به پزشک اطلاع دهید و در دوران سه ماهه اول بارداری حداقل یکبار توسط متخصص غدد معاینه شوید.